Austria dla kierowcy. Poradnik
Austria, wraz z Włochami i Francją, tworzy „Wielką Trójkę” najważniejszych krajów Europy pod kątem sportów zimowych. Ogromna część Alp kusi tysiące turystów każdego roku, a nadal bardzo wielu z nich przybywa do tego kraju samochodem. W tym artykule postaramy się ułatwić podróżowanie po alpejskich drogach.
Opłaty za drogi
Austria posiada dość rozbudowaną sieć autostrad i dróg szybkiego ruchu. Na drogach nie znajdziemy punktów poboru opłat (tzw. bramek) znanych m.in. z Włoch, Francji czy Polski. W przypadku samochodów osobowych opłata za drogi realizowana jest za pomocą niedrogiej winiety, co czyni ten kraj jednym z najtańszych do podróżowania niezależnie od ilości przebytych kilometrów. Winiety można nabyć na granicy państwa oraz na większości stacji benzynowych. Co istotne, sprzedaż winiet realizują także punkty w krajach sąsiadujących z Austrią, ale cena potrafi być nawet o 50% wyższa. Warto zwrócić uwagę, by winiety kupować już po przekroczeniu granicy, a nie np. tuż przed nią – taka sytuacja ma miejsce na przejściu granicznym w czeskim Mikulovie, gdzie sprzedawane są znacznie droższe winiety dla nieuważnych kierowców. Tuż obok w austriackim Drasenhofen winiety można kupić po cenach rynkowych (8,90 € za 10-dniową winietę). Pamiętajmy, że w zasadzie zawsze Austria gwarantuje możliwość nabycia winiety po swojej stronie zanim zacznie obowiązywać opłata za drogi. Sugerujemy zabranie ze sobą gotówki, gdyż w niektórych punktach płatność kartą nie jest możliwa lub istnieje ograniczenie w postaci minimalnej kwoty 10 € dla płatności kartą (podczas gdy winieta 10-dniowa jest tańsza, a w punkcie nie kupimy absolutnie niczego innego poza winietami i kamizelkami odblaskowymi).
Winiety są sprawdzane wyrywkowo podczas kontroli policyjnych oraz na niektórych odcinkach (np. w okolicy Innsbrucka) za pomocą kamer. Kara za brak winiety to 240 € oraz koszt nowej winiety. W przypadku braku natychmiastowej płatności koszty są wyższe, a sprawa kierowana na drogę powództwa cywilnego. W przypadku samochodów o wyższej dopuszczalnej masie całkowitej niż 3,5 t, wymagany jest zakup małego urządzenia GO-Box dostępnego w większości punktów sprzedaży winiet.
Oprócz winiet istnieje kilka obiektów objętych dodatkową opłatą. W przypadku podróży narciarskich należy na pewno wymienić autostradę A13 prowadzącą we włoskie Dolomity i do austriackiego ośrodka Stubai, gdzie nie obowiązuje winieta, a indywidualny system poboru opłat w wysokości 9 €. Aby tam dojechać i tak trzeba w większości przypadków trzeba posiadać winietę dlatego też podróżowanie do Włoch tym odcinkiem jest kosztowniejsze. Kolejnym „narciarskim” obiektem jest bardzo długi (14 km) tunel na drodze S16 prowadzącej z Bregencji do Innsbrucka. Przejazd tą drogą będzie nas kosztował dodatkowe 9,50 €, a opłata ta będzie dotyczyć prawdopodobnie turystów zmierzających przez Niemcy do Ischgl, Serfaus-Fiss-Ladis, Sölden czy Obergurgl-Hochgurgl. Dodatkowymi opłatami objęte są również dwa tunele na austostradzie A10 pomiędzy Salzburgiem, a Villach oraz dwa tunele na drodze A9 do Graz.
Od 2018 roku ASFiNAG (zarządca autostrad) sprzedaje winiety online. W sklepie internetowym możemy także wygodnie uiścić opłatę za przejazd odcinkiem objętym dodatkową opłatą.
Warto jednak wspomnieć, że, zgodnie z prawem UE, osoby prywatne muszą dokonać zamówienia min. 18 dni przed rozpoczęciem ważności winiety - wiąże się to z możliwością zwrotu towaru zakupionego online. Dla tych, którzy planują wyjazdy w krótszym terminie pozostaje jednak "furtka" - spod tego prawa wyjęte są firmy, również jednoosobowe działalności gospodarcze. Zatem jeśli mamy taką możliwość i zarejestrujemy nasze konto jako firma (nie jest konieczne podanie numeru VAT/NIP), otrzymamy możliwość zakupu elektronicznej winiety z natychmiastową jej ważnością.
Aby skorzystać z dodatkowo płatnego odcinka, na rogatkach musimy kierować się za zielonymi znakami "Video Maut" - tam kamera odczyta nasz numer rejestracyjny i, w przypadku braku ważnej opłaty, szlabany skierują nas do tradycyjnych bramek. Dlatego też trzeba mieć wydruk potwierdzenia w przypadku kontroli na odcinkach dodatkowo płatnych. Dla elektronicznych winiet nie musimy z kolei posiadać żadnego dokumentu, a nasza winieta będzie widniała w systemie policji i kontroli ASFiNAGu - to wyjątkowo wygodne i chyba najprostsze rozwiązanie. A szyba pozostaje czysta ;)
Wyposażenie pojazdu
W Austrii w przypadku zimowych podróży, a o takich mówimy tutaj, wymagane jest posiadanie opon zimowych lub w przypadku posiadania opon letnich, zamontowane łańcuchy śniegowe. Ta druga opcja jest możliwa wyłącznie w przypadku całkowitego pokrycia drogi śniegiem lub lodem. Na górskich odcinkach w przypadku całkowitego zaśnieżenia jezdni również może obowiązywać założenie łańcuchów śniegowych (na dowolny rodzaj opon) – informują o tym znaki drogowe. Obostrzenia dotyczące wyposażenia zimowego obowiązują pomiędzy 1 listopada a 15 kwietnia i mają zastosowanie wyłącznie w przypadku warunków atmosferycznych wskazujących na konieczność ich wykorzystania (opady śniegu, śnieg lub błoto pośniegowe na jezdni). Za brak posiadania ww. wyposażenia grozi mandat od 35 €, aż do 5000 € w przypadku stworzenia zagrożenia na drodze. Więcej przydatnych informacji na ten temat możemy dowiedzieć się na stronie Austriackiej Agencji Turystycznej.
Oprócz zimowego wyposażenia, na austriackich drogach (podobnie jak we Włoszech) w samochodzie musi znajdować się co najmniej jedna odblaskowa kamizelka, apteczka oraz trójkąt ostrzegawczy. W przypadku awaryjnego zatrzymania pojazdu kierowca zobowiązany jest być ubrany w kamizelkę. Policja oraz służby graniczne mogą kontrolować przy wjeździe do Austrii, czy te przedmioty znajdują się na wyposażeniu pojazdu. Kamizelki można kupić w punktach Austriackiego Związku Motorowego (ÖAMTC), gdzie zazwyczaj można również zakupić winiety.
Kontrole prędkości i wykroczenia
Austria to kraj, gdzie kontrole prędkości wykonywane są dość precyzyjnie i już nawet małe przekroczenia kwalifikują się do mandatu. Zwracajmy zatem uwagę na znaki drogowe, bo ograniczenie prędkości może zależeć od warunków pogodowych oraz typu pojazdu, jakim się poruszamy. W Austrii na autostradach poruszać się można z maksymalną prędkością 130 km/h, na drogach ekspresowych i krajowych 100 km/h, a w terenie zabudowanym 50 km/h. W tunelach przeważnie obowiązuje ograniczenie do 80 km/h. W różnych miejscach porozmieszczane są stare, ale sprawne fotoradary przypominające lodówki ;). Niektóre fotoradary to dwa sąsiadujące ze sobą słupki przypominające pojedyncze sygnalizatory. Urządzenia te są całkowicie nieoznakowane i sprawne, pomimo swojego archaicznego wyglądu. Na niektórych fragmentach obowiązuje także pomiar odcinkowy, który dla odmiany jest oznaczony znakiem „Section Control”. Tego typu kontrola obowiązuje m.in. na autostradzie A2 w Wiedniu oraz na południe od niego. Drugim „narciarskim” odcinkiem jest obwodnica Graz, gdzie pomiar odcinkowy wykonywany jest obecnie (2017) na odcinku robót drogowych (!). Sprawdziłem, pomiar działa prawidłowo ;)
Wyjątkowymi odcinkami są ograniczenia prędkości oznakowane skrótem IG-L. Te fragmenty dróg mają na celu redukcję emisji spalin i charakteryzują się nieco wyższymi mandatami, niż w przypadku normalnych ograniczeń. Kierowców aut elektrycznych i z ogniwami paliwowymi ograniczenia te nie dotyczą, ale wyłącznie jeśli są posiadaczami austriackich zielonych tablic rejestracyjnych.
Austriackie systemy kontroli składające się z kamer i fotoradarów rejestrują różne typy wykroczeń – nie tylko przekroczenia prędkości (również w zależności od typu pojazdu oraz pory dnia), niezachowanie odstępu bezpieczeństwa, ale także nieustąpienie pierwszeństwa, złamanie zakazu postoju czy nieuiszczenie opłaty parkingowej. Dane zbierane są przez lokalne systemy, a następnie lokalne władze wysyłają listownie tzw. „wezwanie anonimowe”. Jest to dokument wzywający do dobrowolnego poddania się karze. W przypadku braku uiszczenia wskazanej opłaty, sprawa przekazywana jest do lokalnych organów ścigania, a opłata ta wzrasta. Jeśli dokonaliśmy wykroczenia na terenie Austrii, a sami mamy samochód zarejestrowany w Polsce, możemy być pewni, że po 2-3 miesiącach znajdziemy awizo w skrzynce. Dokument jest w języku niemieckim, ale zawiera także dokładne, ale przystępne objaśnienie w naszym ojczystym języku.
Parkowanie
Parkowanie w austriackich miastach jest przedmiotem lokalnych regulacji. Najczęściej jednak płatne miejsca parkingowe są oznaczone liniami w kolorze niebieskim, a opłatę za parkowanie uiścimy w parkometrze (Wiedeń i większe miasta). W przypadku braku parkometrów opłatę uiścimy za pomocą kolorowych kwitków, które można nabyć w automatach, stacjach metra, stacjach benzynowych czy automatach z papierosami. W zależności od kwoty i czasu blankiet ma inny kolor. Podczas parkowania na blankiecie należy wyraźnie wpisać datę i godzinę parkowania i umieścić go w widocznym miejscu za szybą. Wszelkie oznaczenia i znaki są bardzo czytelne i przejrzyste i nie powinny stanowić problemu dla przyjezdnych.
Stacje paliw i restauracje
W Austrii autostradom i drogom szybkiego ruchu towarzyszy rozbudowana infrastruktura. Na autostradach znajdziemy tzw. Raststation, gdzie zatankujemy samochód i zaspokoimy głód. W znakomitej większości miejsc zapłacimy kartą, a na stacjach benzynowych 24h na dobę zastaniemy obsługę. Na wielu stacjach znajdziemy także bankomat w przypadku problemów z płatnością kartą.
Interesującą rzeczą są natomiast płatne toalety. Dostępu do nich bronią bramki niewydające reszty (ceny wahają się od 0,50€ do 1€). Istotne natomiast jest to, że w momencie płatności, automat wydaje kupon o tej samej wartości do wykorzystania na stacji lub restauracji sieci, z której korzystamy.
Oznacza to, że warto najpierw iść do WC, a potem kupić jedzenie czy zapłacić za paliwo wykorzystując kupon – wówczas korzystanie z toalety jest bezpłatne. Ten system na początku wydawał mi się kłopotliwy, ale po kilku podróżach zrozumiałem, że to doskonała metoda na utrzymanie czystości w tych miejscach, a w przypadku znajomości zasad, korzystanie z tych obiektów nic nie kosztuje.
Obyczaje drogowe
Austriacy na ogół jeżdżą bardzo kulturalnie. Pomimo rozbudowanej sieci dróg, nie należy ona do najłatwiejszych – znaczną część kraju stanowią góry, a niektóre drogi były budowane dziesiątki lat temu. Są one zazwyczaj w dobrym stanie, ale kręte autostrady pokonujące kolejne alpejskie przełęcze po pewnym czasie stają się bardzo męczące. Lokalni kierowcy znają każdy zakamarek i poruszają się dokładnie tak, by podróżowanie było bezpieczne i nie groziło nieprzyjemnościami w postaci mandatów. Sugeruję ich obserwować i mieć na względzie własne bezpieczeństwo na tych trudnych trasach.
W przypadku posiadania nawigacji GPS mam dwie uwagi. Z niewiadomych mi przyczyn w Austrii GPS działa naprawdę słabo (2017). Prawdopodobnie wynika to z ukształtowania terenu. Niezależnie od urządzenia musimy przyzwyczaić się, że GPS będzie nam skakał po pobliskich górach, w szczególności, kiedy korzystamy ze smartfona i asystowanego GPSa w roamingu (A-GPS). Druga specyficzna rzecz to prawo zakazujące korzystania z jakichkolwiek sposobów mających na celu wykrycie fotoradarów. Podczas kontroli policyjnej w przypadku udowodnienia tego typu narzędzi (aplikacja lub fizyczny system antyradarowy) zostaniemy ukarani mandatem.
Dodatkowo w Austrii obowiązuje całkowity zakaz fotografowania i wideo-filmowania podczas jazdy. Wszelkie rejestratory wideo na czas podróży po austriackich drogach muszą być wyłączone, a ich użytkowanie wykazane podczas kontroli policyjnej również będzie skutkowało mandatem.
Jak jeździć?
Zgodnie z przepisami, zważając na znaki drogowe i obserwując lokalnych kierowców :) Jeśli droga wydaje się prosta po horyzont, a wszyscy kierowcy jadą wolno, to z pewnością jest to z jakiegoś powodu. Austriacy mają ciężką nogę i tam, gdzie można, przekraczają dozwoloną prędkość. Są jednak ostrożni i bez sensu nie ryzykują swoim bezpieczeństwem i portfelem.
Postępowanie zgodnie z tymi zasadami gwarantuje bezstresowy dojazd do Alp. Szerokiej drogi!
Aktualizacja (06.09.2018): Dodanie informacji o elektronicznych winietach
Aktualizacja (03.09.2023): Dodanie informacji o IG-L
Przeczytaj także
